13K

Lagnatan sa amin ilang araw bago itong Martes Santo. Kukuha sana ng yelo, kaso ubusan dahil sa init ng panahon. Nagtanong ako sa kahera sa mismong branch na ito. Wala raw. Nanigurado ako sa freezer at wala nga. “Teka muna, sir,” sabi ng isang ate na biglang lumapit sa mga freezer. Naka-jacket siya sa ibabaw ng unipormeng pula at mukhang pauwi na. “Heto, meron! Ilan po?” Nasa ilalim pala ng mga ice cream. Sabi ko, tatlo, pero sige ate, ako na, tenks! Siya na raw, at magbayad na lang ako para hindi agad matunaw. Pinagbukas pa ako ng pinto palabas, at ayun na nga, nag-aabang ang sundo niyang motor. Naku, salamat salamat! Ikinuwento ko agad kay misis. Awas na si ate pero inasikaso pa talaga ako hanggang mabuo ang transaksyon. 

Siya agad ang naisip ko sa balitang ito.* Okay lang sana sila. Makabawi-bawi sana.

_____________________________________

*24-hour convenience store sa Bay, na-holdap.

CORDILLERA CENTO

before tongues learned
Before harvest past the artery
ng pumanaw, inaanod sa ilog ng ulop at hamog

Sa aming silid. Naging patakaran ang pagsunod. Nilapag niya
Kaya hindi tayo nag-iigib ng tubig upang malunasan

ang lahat ng dapat hindi inisip
sa pamumulaklak ng lalaking papaya

kapag magkasama tayong sumagwan sa Chico River

Dahil ang haplos nito ay lubos na mangingibabaw
Matalik na kaibigan

__________________________

mula sa mga linya nina April Bewell, CJ Peradilla, Ron Atilano, Jovener Sotelo Soro, Glen Sales, Francis Rey Arias Monteseña, Harold Fiesta, Jennylyn De Ocampo Asendido, Mark Vincent Dela Cruz, at Steven Claude Tubo

Bamboo Telegraph Boy

Why yes, in one such epic, a bolo shines, singing as it slashes. In another, two equally graceful heroes clash for three years without letup, breaking only for lunch and weddings, for moments of marveling at each other, forgetting arrears, inspiring harvests.

From yet another, a boy rolls wartime messages into cuts of bamboo, flits from guerilla camp to guerilla camp, matures into a leader of leaders, facing uniforms seeking to upturn homes and desecrate graves. Sharp and polite, he rejected offers—women, power, and a fat envelope of cash—his iron discipline acknowledged one night by a shower of fire. In perhaps the most famous of these epics, a diver completes a jigsaw puzzle of bones. A dog growls and barks, a rooster flaps its wings and crows. They rebuild a house. They retrieve a hero from the land of the dead.

After decades, we unroll a small message. Blood says no to everything. Save for assembling and singing and dancing. Redeeming all we cherished, all we lost.

Sa okasyon ng Cordillera Day, saktong 45 na taon makalipas ang pagpaslang kay Macli-ing Dulag. Inspirado ng bansag na “bamboo telegraph boy” sa pahina 99 ng 50-50: Talambuhay ng mga Pangunahing Personalidad ng Batas Militar (2022) nina Roderick C. Javar, Ruben Jeffrey A. Asuncion, Axle Christien J. Tugano, at Mark Joseph P. Santos.

Tenth Birthdays

An innocent is not innocent but a drug runner. A chase is not a chase but a clash. A gunning down not a gunning down but a gunfight. A boy played too close to one such gunfight, so close he caught pneumonia and died.

Unable to cough up sixteen thousand pesos, his parents couldn’t buy him a death other than the prescribed bronchopneumonia. (For a lesser fee, maybe something like sepsis?) The boy would have celebrated his birthday in three days, the birthday money now going to his funeral.

With the help of new and well-meaning friends, a wound began to form, to sink into the boy, but it was a slow, painstaking process, a few millimeters a month of sinking to a puncture. After almost ten years of constant friendship and well-meaning, a fully fatal gunshot wound emerged.

At long last, a celebration is not a celebration but a death.
_________________________________________

SIPI: Sumilip si Damian habang nirerebisa ang draft na ito. Medyo iniiwas ko sana dahil nagkataong ginagamot din namin ang kanyang pneumonia (at nagkataong 9 years old din siya). Kaso mabilis siyang magbasa.

“Daddy.”
“O.”
“Bakit ang lungkot ng stories ninyo?”
“Kasi totoo.”

Pinakita ko sa kanya ang reference ko rito. (Naipakilala na rin si Macli-ing Dulag dahil nasipat din niya ang isa pang burador. Saka na ito ibabahagi ha? Baka sa 24th.)
_________________________________________

1. Daily Guardian: The death certificate of nine-year-old Lenin Baylon... 
2. Reuters: Philippine family allowed to correct death certificate of son killed in drugs war 
3. Reuters: A pathologist, a priest and a hunt for justice in the Philippines 

Ate Guy search engine

A dozen discs for the road—
Ako lang tumagal, lahat ng
alone When love is gone
and tribute flooded timelines from
ang nakalipas — Hindi naman sinabi kung ano ang cause
as "humble" yet feels overwhelmed working
behind a legendary legacy, but she's
being by my side but also capturing every
Boy that she had a “crush” on
calling her a high-
comeback is by all counts a success,
dahil marami Kang pinasayang tao kabila Ng
dakdak na hindi na kami makipagtulungan nagsisinungaling ang
Deserved tlga nya ang
echo ang unang tumayo at
fortunate to have had the chance to
girlfriend for 10 years to a man who
Grabe siya pala ang tagapagmana ng
himalang naranasan niya sa
hirap pinaglaban Ang
Ikalawang gabi na ng
Isang Gamo-gamo" at
Isang makabagbag-damdaming tanawin ang
lipas — Nakakakilabot ang mga
looks, she defied the stereotypical
kayong manigarilyo' "Okay naman ako,"
maging pribado muna ang unang 2
Magkatabing alay na bulaklak
malayang nalalapitan ng
Manila, Philippines - Gustuhin mang i-revive
mata mata lang,walang linyahang mahaba
maunawain sila at mapagmahal sa
musika, magasin, kaya
nakatakda siyang gawaran ng “State
Nanay” last Tuesday, we knew that
niligawan pala
niyang 'di malilimutang tulad ng
own impersonators posted his
pause. My
Philippine flag was also placed
Pinapasok sa vault para di masaktan sa dami ng
public for their love and support
sa kanyang unang pagkikita kay
salamin ng buhay ko': Content
seeking a seat at the House of
showbiz, possibly know about a national treasure like
sides) in the same week. Our deepest
SINADYA raw sirain ang golden
stranded na pasahero ngayong
“Tara na at alamin ang mga nakakatuwang
three words rang out
took a moment to speak to the
UNSEEN GANAP MATAPOS ANG UNANG GABI,
Wala akong kaba sa mga
warm ng experience
with a Heart-warming
Will her wish come true?
With her darker skin tone and comely
vows to get her singing voice back.

CENTO CUARESMA

 Totoong matibay pa rin ang pananalig ng ibon sa Diyos, ngunit ngayon

 Gusto ko nang magpatangay sa halubigat 

 upang lamunin ng iyong sinag

 ang apelyido, unang pangalan at gitna 

 Totoo palang dapat ay nag-aalay ng itlog 

 guya, asno. Sinunog at pinatag ang mga bulebard 

 Mabagal ang galaw ng mga ulap 

Walang bagting sa simboryo kundi ahas na nakalambitin 

 At nagsasatinik silang nasa katawan

maging sa binti, ang guwang sa bungo

 __________________________ 

mula sa mga linya nina Edelio De los Santos, Glen Sales, Nichael Lumakang Conje, Jennylyn De Ocampo Asendido, Pinky Aguinaldo, Ron Atilano, Lorelyn Arevalo, Harold Fiesta, Francis Rey Arias Monteseña, at Redwin Dob

CENTO NG BUWAN

Ang magpaypay ng mahinang baga, 

ikinukubli ng ulan 

sa kawad ng koryente, 

 ang mga pingga’y nakabalandra 

basta maniwala na lang 

let the salt coat your tongue 

ti lubongna idi nagkupas. 

Pagpapakilala sa nakatalikod, namamaalam 

Namawis ang aking ilong sa hiya 

nilang mga walang karamay 

Titig na titig rin ang aking anak 

__________________________ 

mula sa mga linya nina Francis Rey Arias Monteseña, Redwin Dob, Ron Atilano, Jennylyn De Ocampo Asendido, Aris Remollino, CJ Peradilla, Dimple Famajilan, Harold Fiesta, Pinky Aguinaldo, Steven Claude Tubo, Glen Sales

CENTO NG SAKRIPISYO

Bago mo pa ipamalas ang iyong kabutihan 

ipakita ang tatag. Isang amang hindi lumuluha 

pinagpapagkit-pagkit ang tinahing pakpak 

para mag-ukay ng dumi gamit ang tabo 

tumimo ang ligaya’t panghing niyakap ang PT 

in secret, dirt fresh on your boots 

into the psalms of the afternoon sunrays 

Nakapinta rito gamit ang dugo 

sa malayo’y may isa pang anak na hindi sasali 

walang-hanggang 

Pakpak ng mga Zero sa himpapawid 

__________________________ 

mula sa mga linya nina Steven Claude Tubo, Francis Rey Arias Monteseña, Ron Atilano, Harold Fiesta, Jennylyn De Ocampo Asendido, CJ Peradilla, Mark Vincent Dela Cruz, Jovener Sotelo Soro, Pinky Aguinaldo, Aris Remollino, Glen Sales